مهندسی کامپیوتر رشته ای است که به طراحی و ساخت اجزای مختلف رایانه می پردازد و اهمیت زیادی دارد. هدف این رشته تربیت افرادی است که در زمینه تحلیل، طراحی، ساخت و راه اندازی دستگاه ها و مجموعه های سخت افزاری جدید، بررسی و شناخت مجموعه های سخت افزاری و نرم افزاری موجود، نگهداری، عیب یابی و تعمیر و اصلاح و توسعه فعالیت کنند. طراحی، شبیه سازی، فرآوری، پردازش، سنجش، آموزش و ویرایش تمام مفهوم هایی هستند که با بیشترین دقت و در کوتاهترین زماندر برنامه های نرم افزاری رایانه انجام می شوند. لذا هدف از این رشته تربیت نیروی متخصص برای انجام امور فوق است. این رشته در کشور ما نیز اهمیت بسیار داشته و تا مقطع دکتری تدریس می‌شود. مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت‌افزار و نرم‌افزار است.
توانایی های فارغ التحصیلان
فارغ التحصیلان این مقطع توانایی های زیادی دارند که می توانند مشکلات زیادی را حل کنند. از جمله ی این توانایی ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
۱- بررسی و شناخت نرم افزارها و سخت افزارهای جدید و به کارگیری آن ها
۲- بررسی کمبودها و نیازهای نرم افزاری و سخت افزاری بخش های صنعت و خدمات و تدوین نیازهای آنها، امکان سنجی و تعیین ابزار و نیروی انسانی لازم برای رفع کمبودها
۳- تجزیه و تحلیل سیستم های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزاری و ارائه راه حل مناسب برای اجرای آن ها
۴- طراحی مجموعه های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزاری و تولید طرح های اجرایی برای آن ها
۵- اجرای طرح های کامپیوتری، نصب، آزمایش و آموزش آن ها
۶- پشتیبانی و نگه داری سیستم های نرم افزاری شامل شناسایی خطاها، رفع خطاها و افزودن امکانات جدید به سیستم ها
۷- عیب یابی کامپیوترها و سیستم های کامپیوتری و رفع عیب ها
۸- شناسایی فنون جدید طراحی و ساخت رایانه و ارزیابی و به کارگیری آن ها
همه ی این توانایی های هم به کارشناسان نرم افزار و هم سخت افزار مربوط می شود، اما روشن است که کارشناسان نرم افزار در محدوده مسائل نرم افزاری توانایی بیشتری دارند و برعکس کارشناسان سخت افزار در محدوده مسائل سخت افزاری از توانایی بیشتری برخوردارند.
مفاهیم
کامپیوتر شامل دو بخش سخت افزار و نرم افزار است. اجزاء فیزیکی آن مانند مدارها و بردهای الکترونیکی را سخت افزار میگویند. نرم افزار جزء غیرقابل لمس رایانه است. نرم افزار برنامه ها و داده هایی است که به رایانه فرمان می دهند که چه عملی را انجام دهد. یک مهندس نرم افزار یاد می گیرد که چگونه نرم افزارهای بزرگ و عظیم را طراحی و برنامه ریزی کند، تست و ارزیابی نهایی نماید و در نهایت مستند سازد.
نرم افزارها شامل نرم افزارهای سیستمی و نرم افزارهای کاربردی هستند. نرم افزراهای سیستمی برنامه هایی هستند که رایانه برای فعال شدن یا سرویس دادن به آن نیاز دارد و این دلیل از سوی سازندگان سیستم کامپیوتری عرضه می شوند و مهمترین آنها سیستم عامل، برنامه های سودمند و مترجم های زبان می باشند و نرم افزارهای کاربردی نیز برنامه هایی هستند که کاربر یا خودش آن ها را می نویسد یا شرکت های نرم افزاری آنها را تهیه کرده و برای فروش عرضه می کنند. این گونه برنامه ها معمولاً عمومیت برنامه های سیستم را نداشته و برای زمینه های مختلف مهندسی، علمی، تجاری، آموزشی، تفریحی و یا طراحی نوشته می شوند.
مهندسی سخت افزار در مقطع لیسانس به مطالعه و بررسی طراحی سخت افزاری، کنترل سخت افزاری و شبکه های کامپیوتری می پردازد. برای مثال یک مهندس سخت افزار می تواند طراحی سخت افزاری کند که با IC ها کار کند، با رایانه کار کند و یا از دروازه های رایانه استفاده نماید و در نهایت می تواند به طراحی مدارهای مجتمع دیجیتالی بپردازد. که البته به این بخش از سخت افزار بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پرداخته می شود.
گرایش های مقطع لیسانس
رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت افزار و نرم افزار است که در مقطع کارشناسی تفاوت زیادی با هم ندارند.
گرایش سخت افزار
شامل فعالیت های آموزشی، پژوهشی و صنعتی در خصوص قطعات، بردها، تجهیزات و در نهایت سیستم های کامپیوتری در مقیاس های مختلف است.
گرایش نرم افزار
هدف این گرایش آموزش و پژوهش در زمینه زبان های مختلف برنامه نویسی، سیستم های عامل مختلف و طراحی انواع الگوریتم ها می باشد.
بازار کار، درآمد و حقوق
با پیشرفت علم هر روز نیاز به متخصصان رایانه بیشتر احساس می شود. که اگر افراد با پشتکاری باشند با مشکل بیکاری رو به رو نمی شود. مخصوصا مهندسین نرم افزار فرصت های شغلی زیادی دارند و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات زیادی ندارند. فارغ التحصیلان این رشته سریعا جذب بازار کار می شوند. حتی دانشجویان دو سال آخر این رشته نیز می توانند وارد بازار کار شده و فعالیت کنند. برای این افراد امکان کار در شرکت های تولید کننده قطعات و دستگاه ها و مراکز صنعتی تولیدی بسیار فراهم است و از نظر سطح درآمدی هم با توجه به دانش و پشتکار شخصی در حد قابل قبول و ایده آلی قرار دارند. از طرفی با توجه به استفاده روزافزون از شبکه اینترنت زمینه کار در این موضوع نیز بسیار مهیاست.
توانایی های مورد نیاز برای مهندسی کامپیوتر
این افراد باید ریاضی قوی داشته باشند و توانایی در زمینه فیزیک هم داشته باشند. همچنین لازم است که فردی خلاق باشد تا بتواند مسائل را از راه‌حل‌های ابتکاری حل کند. راه حل‌هایی که کمترین هزینه و بهترین کارایی را داشته باشد.
توانایی علمی
این افراد باید سخت کوش و با پشتکار باشند زیرا رشته رایانه رشته پویایی است و همیشه باید اطلاعاتش به روز بوده و به دنبال فراگرفتن مطالب جدید باشد. مهندس رایانه باید ریاضی و فیزیکش قوی باشدو خلاق باشد تا بتواند مسایل را از راه های ابتکاری حل کند.
علاقمندی ها
این افراد باید علاقه زیادی به یادگیری و مطالعه داشته باشند تا پیشرفت کنند. همچنین باید از جستجو و کاوش در مدارها و ریزساختارها استقبال کند و به کار با رایانه علاقه داشته باشد.
توانایی مالی
داشتن رایانه برای یک مهندس رایانه خیلی مهم است ولی بدون داشتن رایانه هم میتوانند ادامه تحصیل دهند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس مشترک در گرایش‌های کامپیوتر
فیزیک
ریاضی
مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی
آزمایشگاه کامپیوتر
معادلات دیفرانسیل
ساختمان‌های گسسته
برنامه‌سازی پیشرفته
آمار و احتمالات مهندسی
ریاضی مهندسی
مدارهای الکتریکی
ساختمان داده‌ها
زبان ماشین و برنامه‌سازی سیستم
مدارهای الکترونیکی
مدارهای منطقی
طراحی الگوریتم‌ها
طراحی و پیاده‌سازی زبان‌های برنامه‌سازی
ریز پردازنده
معماری‌کامپیوتر
شبکه‌های کامپیوتری
سیستم‌های عامل
کارگاه عمومی.
دروس تخصصی گرایش سخت‌افزار
سیگنال‌ها و سیستم‌ها
مدارهای الکتریکی
انتقال داده‌ها
سیستم‌های کنترل خطی
الکترونیک دیجیتال
طراحی سیستم‌های VLSI
کارآموزی.
دروس تخصصی گرایش نرم‌افزار
ذخیره و بازیابی اطلاعات
اصول طراحی و ساخت کامپایلرها
اصول طراحی پایگاه داده‌ها
پروژه آزمایشگاه سیستم عامل
پروژه آزمایشگاه پایگاه داده‌ها
شبیه‌سازی کامپیوتری
مهندسی نرم‌افزار
تحلیل و طراحی سیستم‌ها
پروژه نرم‌افزار، کارآموزی
بازار کار در ایران
پیشرفت چشمگیر رایانه در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک باعث شدند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده کاری مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق به تهیه نرم افزارهای مفید دست بزنند تا نیازها برطرف شود.
درآمد و حقوق
این افراد در سمت هایی مثل برنامه نویس، کارشناس نرم افزار، برنامه نویس وب، مدیر فنی، کارشناس ارشد نرم افزار و … میتوانند استخدام شده و فعالیت کنند. اگر برنامه نویسی تحت عنوان برنامه نویس وب در رده کارشناس کار کند، حداقل درآمد ۳ میلیون تومان، حداکثر درآمد ۵ میلیون تومان و متوسط درآمد ماهیانه ۷ میلیون تومان را خواهد داشت.
جمع آوری مطلب : علی نژادمزارع
